වාර්තාව: එක්සත් ජනපද සාම ආයතනයේ (United States Institute of Peace) දකුණු සහ මධ්‍යම ආසියානු කටයුතු පිළිබඳ සහකාර රාජ්‍ය ලේකම් ඩොනල්ඩ් ලූ, ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදයට පසු දියුණුව රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පරිපාලනය නිසා බව ප්‍රකාශ කළේය.
කරුණ: 2022 දරුණු ආර්ථික අර්බුදයෙන් රට යථා තත්ත්වයට පත් වූ ආකාරය සඳහන් කරමින් ලූ ශ්‍රී ලංකාව දකුණු ආසියාවෙන් “නැවත පැමිණීමේ කතාවක් (comeback story)” ලෙස ප්‍රශංසා කළේය. ඔහු වික්‍රමසිංහ ගැන සඳහන් නොකරන අතර ඇත්ත වශයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාව දියුණුවට වෙනත් හේතු ගැන කතා කරයි.
එක්සත් ජනපද සාම ආයතනයේ දකුණු සහ මධ්‍යම ආසියානු කටයුතු පිළිබඳ සහකාර රාජ්‍ය ලේකම් ඩොනල්ඩ් ලූ 2024 පෙබරවාරි 15 වන දින ඔවුන්ගේ නව ඉන්දු-පැසිෆික් උපායමාර්ගය පිළිබඳ සාකච්ඡාවකදී කතා කරන ක්ලිප් එකක් රැගත් TikTok වීඩියෝවක් වයිරල් වෙමින් පවතී. ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාව නැවත පැමිණීමේ කතාව රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පරිපාලනයට ආරෝපණය කළ බව මෙම වීඩියෝව බෙදා ගන්නා පරිශීලකයින් ප්‍රකාශ කරයි. Newschecker මෙම ප්‍රකාශය නොමඟ යවන සුළු බව සොයා ගත්තේය.
TikTok එක උඩ සිංහලෙන් මෙසේ කියයි: “ලෝකයක් බය වෙලා ඉන්නේ! වික්‍රමසිංහයන්ගේ කළමනාකරණයට, අපේ රටේ උන් බයවෙලා ඉන්නේ මුළු රටම එකතු වෙයි කියලා.”
2022 වසරේ ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු මැතිවරණය වන සැප්තැම්බර් මාසයේ ජනාධිපතිවරණයට සහ 2024 නොවැම්බර් මාසයේ පැවැත්වෙන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට පෙර අගෝස්තු මාසයේ සිට මෙම TikTok එක වයිරල් වෙමින් පවතී.
කරුණු පරීක්ෂා කිරීම (Fact Check/Verification)
Newschecker මුලින්ම TikTok හි භාවිතා කරන ලද වීඩියෝ පටයේ මූලාශ්‍රය සෙවූ අතර, 2024 පෙබරවාරි මාසයේ පළ කරන ලද එක්සත් ජනපද සාම ආයතනයේ නිල වෙබ් අඩවියේ ලූ කතා කළ සම්පූර්ණ වීඩියෝවක් හමු විය.
මෙම අවස්ථාවෙහිදී, සංවිධානයේ ඉන්දු-පැසිෆික් උපායමාර්ගය සමඟ කටයුතු කරන තවත් කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් කිහිප දෙනෙකු ලූ සමඟ සම්බන්ධ වේ.
පටිගත කිරීම ආරම්භ වී මිනිත්තු 12 කින්, ඉන්දියාව, චීනය, ජපානය සහ එක්සත් ජනපදය වැනි මිතුරන්ගේ සහාය ඇතිව රට යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට සමත් වූ ශ්‍රී ලංකාව විශිෂ්ට “නැවත පැමිණීමේ කතාවක් (comeback story)” ලෙස ලු සඳහන් කරයි.
ඔහු පවසන්නේ, “මම වැඩ කරන කලාපය තුළ, ශ්‍රී ලංකාවේ කතාව තරම් ශ්‍රේෂ්ඨ පුනරාගමන කතාවක් තවත් නැත… එය බෙහෙවින් වෙනස් ස්ථානයකි. දැන් එහි මුදල් ඒකකය ස්ථාවරයි, ආහාර සහ ඉන්ධන මිල ස්ථාවරයි. ඔවුන්ගේ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේදී ඔවුන්ට සහතිකයක් ලැබී ඇති අතර IMF මුදල් ගලා එයි.”
ශ්‍රී ලංකාව දැන් මෙම තත්වයට පත්ව ඇත්තේ කෙසේද සහ ඇයි දැයි ලූ පැහැදිලි කිරීමට මොහොතකට පෙර, TikTok එක ලූගේ කතාව කපා හැර ඇති බව Newschecker කණ්ඩායම සොයා ගත්හ. ලූ වැඩිදුරටත් පවසන්නේ,
“ඔවුන් එය කළේ කෙසේද? මම ඉදිරිපත් කරන පිළිතුර නම් ඔවුන් එය කළේ මිතුරන්ගේ සුළු උපකාරවලින්. මෙම ඉන්දු පැසිෆික් උපායමාර්ගය පදනම් වී ඇත්තේ එක්සත් ජනපදය සහ සමාන අදහස් ඇති හවුල්කරුවන් වඩා හොඳ යෝජනා ඉදිරිපත් කිරීමට උත්සාහ කිරීමට යන පදනම මතය. මම මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ සන්දර්භය තුළ පැහැදිලි කරමි. ආරම්භයේදී ශ්‍රී ලංකාවට සැබවින්ම මානුෂීය ආධාර අවශ්‍ය විය. අප දුටුවේ ඉන්දියාව වැනි රටවල් සහනදායී ණය ලබා දෙමින් ඉතා දුෂ්කර කාලවලදී ශ්‍රී ලංකාවට අත්‍යවශ්‍ය ආහාර සහ ඉන්ධන අඛණ්ඩව ගෙන ඒමට ඉඩ සලසා දීමයි. USAID විසින් ඩොලර් මිලියන සියගණනක් කෘෂිකාර්මික යෙදවුම්––පොහොර, බීජ––එබැවින් ගොවීන්ට ඔවුන්ගේම බෝග වගා කිරීමට හැකි විය. ණය පැත්තෙන්, ඔබ ශ්‍රී ලංකාව අනුගමනය කරන්නේ නම්, ඔවුන්ට විශාල ණය බරක් ඇති බව ඔබ දන්නවා. ජපානය, ප්‍රංශය සහ ඉන්දියාව ප්‍රමුඛ ණයහිමි කමිටුව මාස ගණනාවක් සාකච්ඡා කළේ ශ්‍රී ලංකාවට ඔවුන්ගේ ණය තිරසාර ලෙස ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමට ඉඩ සලසන සූත්‍රයක් සොයා ගැනීමටය. එම සූත්‍රය චීන ණය සහතික කිරීමටත් බලපෑම් කළේය. එය IMF අරමුදල් සහ අද ආර්ථිකයේ ඔබ දකින වෙනස්කම් විවෘත කළේය.”
ලූ වික්‍රමසිංහ ගැන සඳහන් නොකරන බව Newschecker කණ්ඩායම දුටුවේය. ඔහු දියුණුව රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පරිපාලනය නිසා බව ප්‍රකාශ කරන්නේ නැත. ශ්‍රී ලංකාවට ලැබුණු නිශ්චිත ණය යෝජනා ක්‍රමයක් ගැන සඳහන් කරමින් ඔහු පවසන්නේ එය බලයේ සිටින නිශ්චිත රජයකට නොව පෞද්ගලික අංශයට, ශ්‍රී ලාංකීය ජනතාවට මුදල් ඉපයීමට බව ය:
“වික්‍රම් [තවත් කථිකයෙක්] නොවැම්බර් [2023] ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද එක්සත් ජනපද සංවර්ධන මූල්‍ය සංස්ථාවෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ලබා දුන් ඩොලර් මිලියන 533 ගැන සඳහන් කළේය. එය විශේෂ රජයකට දුන් ණයක් නොවේ. එය බටහිර කොළඹ බහාලුම් පර්යන්තයට (Colombo West Container Terminal) ණයක් විය. එය ශ්‍රී ලාංකික ජනතාවට මුදල් උපයා දෙන පුද්ගලික අංශයේ ව්‍යාපෘතියකි.”
ශ්‍රී ලංකාවේ මෑත කාලීන ආර්ථික අර්බුදය සහ වික්‍රමසිංහ ගැන ලූගේ ප්‍රකාශයන් පිළිබඳ වැඩිදුර ප්‍රවෘත්ති වාර්තා Newschecker කණ්ඩායම සෙවූ අතර TikTok එක විසින් කරන ලද ප්‍රකාශයට සහාය දැක්වීමට කිසිවක් හමු නොවීය.
නිගමනය
එක්සත් ජනපද සාම ආයතනයේ (United States Institute of Peace) දකුණු සහ මධ්‍යම ආසියානු කටයුතු පිළිබඳ සහකාර රාජ්‍ය ලේකම් ඩොනල්ඩ් ලූ, ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදයට පසු දියුණුව රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පරිපාලනය නිසා බව ප්‍රකාශ කර නැත.
ප්‍රතිඵලය: අර්ධ වශයෙන් අසත්‍ය
අපගේ මූලාශ්‍ර
2024 පෙබරවාරි 15 වැනි දින පැවැත්වූ නව ඉන්දු පැසිෆික් උපායමාර්ගය පිළිබඳ එක්සත් ජනපද සාම ආයතනයේ සාකච්ඡාවක පටිගත කිරීම
වාර්තාවක් සත්‍ය බව පරීක්ෂා කිරීමට, අදහසක් ලබා දීමට, හෝ පැමිණිල්ලක් කිරීමට කැමති නම්, [email protected] හරහා අපට ඊමේල් කරන්න. නැත්නම්, අපට ලියන්න පිටුවට ගොස් පෝරමය පුරවන්න.
