වාර්තාව: ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු HMPV රෝගියා 2025 ජනවාරි මහනුවරින් වාර්තා විය.
කරුණ: මෙම වාර්තාව අසත්‍යයකි. ශ්‍රී ලංකාවේ 2023 සහ 2024 දී HMPV රෝගීන් වාර්තා විය. ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ හා අණුක විද්‍යා අංශයේ මහාචාර්ය සහ ප්‍රධානී වෛද්‍ය නීලිකා මලවිගේ සහ සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය නලින්ද ජයතිස්ස මෙම වාර්තාව අසත්‍ය බව පැහැදිලි කර ඇත.
චීනය, මැලේසියාව, හොංකොං සහ අනෙකුත් ආසියානු රටවල සෘතුමය වශයෙන් HMPV (Human Metapneumovirus) රෝගීන් වැඩිවීමක් වාර්තා වෙමින් පවතින මොහොතක, ලොව පුරා HMPV පිළිබඳව අනතුරු ඇඟවීම් මතු කර ඇත. මෙම වසරේ (2025) ශ්‍රී ලංකාවේ HMPV ආසාදනය ඇති පළමු රෝගියා මෑතකදී වාර්තා වී ඇති බව පවසමින් සමාජ මාධ්‍ය පරිශීලකයින් කිහිප දෙනෙකු Facebook, TikTok සහ වෙනත් වේදිකාවල පළ කර ඇත. ජනවාරි 8 වන දින මෙම සටහන් සංසරණය වීමට පටන් ගත් අතර, බොහෝ දෙනෙක් ශ්‍රී ලංකාවේ මහනුවරින් පළමු රෝගියා අනාවරණය වී ඇති බවට වාර්තා කළහ.
Facebook හි මෙම ප්‍රකාශය බෙදා ගනිමින්, පරිශීලකයෙකු දෙමළ භාෂාවෙන් මෙසේ ලිවීය: “මහනුවරින් ශ්‍රී ලංකාවේ HMPV හි පළමු රෝගියා තහවුරු වී ඇත. පූර්වාරක්ෂාවන් ගන්න.”
“People’s Voice” නම් Facebook පිටුවක මෙම ප්‍රකාශය ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමය විසින් සංවිධානය කරන ලද මාධ්‍ය හමුවක වීඩියෝ පටයක් සමඟ පළ කර තිබුණි. දෙමළ භාෂාවෙන් පළ කර තිබූ ශීර්ෂ පාඨය: “දැන් ලැබුණු පුවතක්! මහනුවර ප්‍රදේශයේ HMPV රෝගියෙකු හඳුනාගෙන ඇති බව ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමය තහවුරු කරයි.”
@radionmannar හසුරුව ඇති තවත් පරිශීලකයෙක්, “Breaking News: HMPV වෛරස් රෝගියෙකු මහනුවරින් හඳුනා ගැනේ,” යනුවෙන් දෙමළ භාෂාවෙන් හඬ කැවීම් ඇතුළත් සටහනක් TikTok හි බෙදාගෙන ඇති අතර, එහි දෙමළ භාෂාවෙන් “නැවතත් මුහුණු ආවරණ අනිවාර්ය කෙරේද?” යනුවෙන් ශීර්ෂ පාඨයක් ද ඇතුළත් විය.
Newschcker කණ්ඩායම Facebook සහ TikTok හි සමාන වාර්තා සොයා ගත්හ. මෙහි, මෙහි සහ මෙහි වාර්තා කිහිපයක් සොයාගත හැකිය.
කරුණු පරීක්ෂා කිරීම (Fact Check/Verification)
මූල පද සෙවුමක් (keyword search) හරහා, ශ්‍රී ලංකාවේ HMPV වයිරසය පැතිරීම පිළිබඳ ප්‍රවෘත්ති ලිපි කිහිපයක් අපට හමු විය. මෙම ලිපි මගින් පැහැදිලි කරන්නේ, දැනට චීනයේ පැතිර යන HMPV වයිරසය, ශ්‍රී ලංකාවේ අවස්ථා කිහිපයකදී හඳුනාගෙන ඇති බව වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනය (MRI) තහවුරු කර ඇති බවයි. අනවශ්‍ය කලබලයක් ඇති කිරීමට හේතුවක් නොමැති බව සෞඛ්‍ය බලධාරීන් මහජනතාවට සහතික කර ඇත. වාර්තා මෙතැනින් සහ මෙතැනින් නැරඹිය හැකිය.
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ හා අණුක විද්‍යා අංශයේ මහාචාර්ය සහ ප්‍රධානී වෛද්‍ය නීලිකා මලවිගේ, 2025 ජනවාරි 8 වන දින ශ්‍රී ලංකා වෛද්‍ය සංගමය විසින් සංවිධානය කරන ලද මාධ්‍ය හමුවක් අමතමින් මෙසේ පැවසීය: “HMPV තත්ත්වය COVID-19 ට සමාන බව අඟවමින් සමාජ මාධ්‍යවල අනවශ්‍ය බියක් පැතිර ගොස් ඇත. මෙය නව වෛරසයක් නොවේ. එය ලොව පුරා වසර 20 කට ආසන්න කාලයක් තිස්සේ පවතී. ශ්‍රී ලංකාවේ වෛරසයේ ව්‍යාප්තිය මීට පෙර හඳුනාගෙන ඇත.” සම්පූර්ණ වීඩියෝව පහතින්:
2023 දෙසැම්බර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ වෛරසය හඳුනාගෙන ඇති බව පර්යේෂණවලින් හෙළි වී ඇති බව වෛද්‍ය මලවිගේ ද සඳහන් කළේය. 2024 ජනවාරි මාසයේදී මහනුවර රෝහලේ වෛරස් ආසාදන පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය අතිකා අක්‍රම් මෙම වෛරසය ඇති රෝගීන් ප්‍රථම වරට හඳුනා ගන්නා ලදී. කෙසේ වෙතත්, මෙම වසරේ (2025) ශ්‍රී ලංකාවේ HMPV රෝගීන් වාර්තා වී නොමැති බව ඇය පැවසුවාය.
තවද, සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය නලින්ද ජයතිස්ස 2025 ජනවාරි 9 වන දින පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරයේදී HMPV නඩුව පිළිබඳ කටකතා/වාර්තා ආමන්ත්‍රණය කළේය. ඔහු පැහැදිලි කළේ, “රටේ පළමු HMPV රෝගියා හඳුනාගෙන ඇති බවට ඇතැම් මාධ්‍ය සහ සමාජ මාධ්‍ය වාර්තා මම දුටුවෙමි. මෙම වැරදි තොරතුරු මතු වූයේ මෑතකදී පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී මහාචාර්ය නීලිකා මලවිගේ විසින් කරන ලද ප්‍රකාශයකින් ය. එවැනි සිදුවීමක් දැන් නොව මීට පෙර සිදු වූ බව ඇය නිවැරදිව ප්‍රකාශ කළාය. කෙසේ වෙතත්, සමහර මාධ්‍ය සංවිධාන මෙය නව රෝගියෙක් ලෙස වැරදි ලෙස වාර්තා කළේය. වගකීමෙන් යුතුව කටයුතු කරන ලෙස මම මාධ්‍ය සංවිධානවලින් ඉල්ලා සිටිමි. ” වෛරස් පරීක්ෂණ සඳහා ස්ථාන 20ක් නම් කර ඇති බවත්, සැක සහිත රෝගියෙක් වාර්තා වූවත් ඔවුන්ගේ පරීක්ෂණ ප්‍රතිඵල ඍණාත්මක වූ බව අමාත්‍ය ජයතිස්ස අවධාරණය කළේය. සම්පූර්ණ වීඩියෝව පහතින්:
නිගමනය
මෑතකදී මහනුවරින් වාර්තා වූ ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු HMPV රෝගියා පිළිබඳ අසත්‍ය ප්‍රකාශ සමාජ මාධ්‍යවල සංසරණය වෙමින් පවතී. HMPV නව වෛරසයක් නොවන බවත් එය මීට පෙර ශ්‍රී ලංකාවේ අනාවරණය වී ඇති බවත් වෛද්‍ය විශේෂඥයින් සහ සෞඛ්‍ය බලධාරීන් පැහැදිලි කර ඇත. මෙම වසරේ නව රෝගීන් වාර්තා වී නොමැති බැවින් කලබල වීමට හේතුවක් නොමැති බව ඔවුහු අවධාරණය කළහ.
ප්‍රතිඵලය: අසත්‍ය
අපගේ මූලාශ්‍ර
The Morning හි ප්‍රවෘත්ති වාර්තාව, 2025 ජනවාරි 8
AdaDerana ප්‍රවෘත්ති වාර්තාව, 2025 ජනවාරි 7
HMPV පිළිබඳ SLMA මාධ්‍ය හමුවෙහි ප්‍රවෘත්ති වීඩියෝව, AdaDerana YouTube නාලිකාව, 2025 ජනවාරි 8
HMPV පිළිබඳව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා පාර්ලිමේන්තුවේදී කළ කතාවෙහි ප්‍රවෘත්ති වීඩියෝව, News 1st YouTube නාලිකාව, 2025 ජනවාරි 10
වාර්තාවක් සත්‍ය බව පරීක්ෂා කිරීමට, අදහසක් ලබා දීමට, හෝ පැමිණිල්ලක් කිරීමට කැමති නම්, [email protected] හරහා අපට ඊමේල් කරන්න. අපට ලියන්න පිටුවට ගොස් පෝරමය පුරවන්න. තවත් යාවත්කාලීන වීම සඳහා අපගේ WhatsApp නාලිකාවට සම්බන්ධ වෙන්න.
